Het lijkt een vreemde titel voor een blog over schrijven maar als alles goed gaat, wordt snel duidelijk welke kat gered moet worden.

‘Save the cat’ (“red de kat”) is een manier om een boek te structureren. Het is oorspronkelijk afkomstig uit de wereld van het scenarioschrijven als manier om structuur te brengen in films. Blake Snyder beschreef dit voor het eerst in zijn boek, “Save the Cat! The last book on screenwriting you will ever need”. 

In het kader van romanschrijven herwerkte Jessica Brody het idee in het boek “Save the cat writes a novel”. Het is een manier om een outline te schrijven in voorbereiding op een boek. Zoals eerder aangegeven is een outline een overzicht van wat er in het boek aan bod zal komen, standaard plotter werk dus. De schrijfster beweert wel dat ook pantsers met dit boek aan de slag kunnen. En het klopt dat iedereen, ook pantsers, op een bepaald moment hun boek moeten structureren en dan kan ‘save the cat’ helpen.

Welke kat moet er gered worden?

Vanwaar ‘Save the cat’ of ‘Red de kat’? In het originele boek kwam dit idee terug als één van de tips. Het was bedoeld als methode om ervoor te zorgen dat een kijker sympathie kreeg voor een personage. Ongeacht het soort personage, de lezer (of kijker) moet sympathie krijgen voor het hoofdpersonage want anders haakt hij/zij af. En dus moet je op een bepaald moment jouw hoofdpersonage iets laten doen waardoor de kijker denkt, “tis toch een toffe” en dat iets is dan ‘laat je hoofdpersonage een kat redden’.  Iemand die een kat redt uit een boom is het namelijk waard om voor te supporteren…

Beat sheet

Voordat je kan beginnen aan je outline op basis van de ‘save the cat’-structuur heb je volgens Jessica Brody eerst een uitgewerkt personage nodig (zie ook Personages). Volgens haar krijg je een hoofdpersonage dat interessant, memorabel en herkenbaar is als je drie vragen beantwoordt:

• Wat is het probleem van het personage, zijn gebrek waardoor hij of zij niet bereikt wat hij/zij wil?
• Wat wil het personage?
• Wat heeft het personage nodig?

En pas als je deze vragen hebt beantwoord, start je aan de beat sheet. 

Euhm wat? Inderdaad een ‘beat sheet’, wat eigenlijk gewoon een sjabloon is. ‘Save the cat’ bestaat uit een sjabloon van 15 “beats”. Dit zijn de belangrijke momenten in het verhaal. De bedoeling van deze beats is om het boek in stukken op te delen. En in elk deel moet er iets specifieks gebeuren dat je verhaal vooruit helpt. Al die beats samen vormen een “beat sheet” oftewel een routemap, een kaart die toont waar je naartoe gaat en waar je onderweg zal stoppen. De ‘save the cat’-structuur vertrekt vanuit de klassieke drie-act-structuur en elke act (deel) is onderverdeeld in beats.

ACT 1

Het eerste deel van een boek beslaat ongeveer 20% van het verhaal en bestaat uit 5 ‘beats’ of 5 belangrijke momenten. Het gaat dan om het openingsbeeld, het thema, de set-up, de katalysator (‘inciting incident’) en een debat over het feit dat hoofdpersonage effectief verder gaat of niet.

ACT 2

Dit is het grootste deel van een boek want nadat act 2 voorbij is, is het boek tot op 80% geraakt. In dit deel krijgt het verhaal echt vorm.  Er zijn 7 beats te identificeren in dit deel. Als er een tweede verhaallijn is dan komt deze hier aan bod en op een bepaald moment komt je hier in het midden van het boek “Het middelpunt” of “midpoint”. Dit is het moment in het verhaal waarin het hoofdpersonage een valse overwinning haalt (alles lijkt gelukt maar uiteindelijk zal dit niet zo zijn) of in een dieptepunt terecht komt. Dit tweede deel eindigt met de ‘dark night of the soul’, het moment waarop alles verloren lijkt. Het is het keerpunt want het ligt vlak voordat een oplossing zich aandient. Het hoofdpersonage komt zichzelf tegen en zit vol zelfmedelijden, kwaadheid of ontkenning. En dan komt de oplossing eraan in het derde en laatste deel van het boek, act 3.

ACT 3

Net als het eerste deel, vult het laatste deel ongeveer 20% van het boek. Hier worden alle problemen opgelost en komt het boek tot een climax. Er zijn maar drie beats in dit deel. ‘Break into 3’ is de inleiding tot het derde en laatste deel, het maakt de overgang van het tweede naar het derde deel. De ‘Finale’ zegt het zelf, het is de finale, de ontknoping, de definitieve oplossing van het probleem dat zich stelde in het boek. En het boek eindigt met een finaal beeld, wat het tegenovergestelde zou moeten zijn van het openingsbeeld. 

Goed systeem?

De schrijfster beweert dat elk goed verhaal volgens dit stramien verloopt. Ze geeft ook verschillende voorbeelden in het boek hierover dus ik geloof haar. Ik zou in elk boek dat ik lees kunnen zoeken naar het stramien. Dan kan ik zien dat het wel of niet werkt en ook leren hoe andere schrijvers het toepassen. Maar ik wil nog een beetje genieten van lezen en er niet te veel bij nadenken als ik een boek lees. Ik probeer deze structuur nu wel toe te passen in mijn eigen schrijfsels. Het geeft me houvast voor als ik vastloop en dat lijkt te werken. Hoewel ze aangeeft dat het geen formule is, moet je wel voorzichtig zijn in het gebruik want je zou in de verleiding kunnen komen om het als formule te gebruiken. Ik denk dat je af en toe de beats ook wat door elkaar mag/moet halen om te vermijden dat je gewoon een kopie maakt van een ander boek. 

Het is dus een systeem dat vlot bruikbaar is. Je hoeft geen grote studies te doen om het te kunnen toepassen en waarschijnlijk dat ik (en vele anderen) dit daarom wel een fijne structuur vind, zolang het niet dé formule is.