De aprilvis is een traditie waarbij op 1 april mensen elkaar voor de gek houden. Maar waar komt dat woord eigenlijk vandaan?
Traditie
Een aprilvis of 1 april grap is een traditie waarbij mensen elkaar voor de gek houden. Mogelijk leren we in de herkomst van de traditie waarom het een aprilvis wordt genoemd. Er bestaan verschillende theorieën:
1) Vroeger werd nieuwjaar gevierd van 25 maart tot 1 april. In 1582 werd de kalender veranderd in een Gregoriaanse kalender waardoor nieuwjaar op 1 januari viel. Mensen die het nieuwe kalendersysteem niet aanvaardden of gewoon vergaten dat nieuwjaar veranderd was, kregen uitnodigingen voor feestjes die niet doorgingen of grappige cadeautjes. Niet direct gelinkt aan een vis dus.
2) De eerste Nederlandstalige vermelding van een 1 april grap dateert van 1560 uit Brugge in een gedicht. Een Franse bron spreekt er al van in 1508 dus het is zeker ouder dan de eerste theorie doet vermoeden. Ook hier is nog geen sprake van een vis.
3) In de 5de tot 16de eeuw werd, vooral in Frankrijk, rond 1 januari het “feest van de zotten” gevierd. Daarbij werd er vooral gelachen met de geestelijken. Waarom dit feest geleid zou hebben tot de 1 aprilgrap, is me niet duidelijk en ook de link met de vis is er niet.
AprilVIS?
De grap op zich is dus al heel lang bekend maar waarom spreken wij (en Italië en Frankrijk) van een aprilvis? Blijkbaar zou er een Franse koning uit Lotharingen ooit ontsnapt zijn uit een gevangenis op 1 april, verkleed als vis. Maar dit gaat om Lodewijk XIII die ontsnapte door een rivier over te zwemmen, omdat zijn bewakers aprilgrappen aan het uithalen waren. Of hij dus echt als vis verkleed was, is niet zeker.
Een ander verhaal komt van de liefde. Lang geleden was 1 april blijkbaar ook een soort Valentijnsdag. De vis is naar het schijnt een liefdessymbool (ja ook ik leer bij) en vroeger stuurden verliefden anonieme kaartjes waarop vissen stonden naar hun geliefden op 1 april. Dus mogelijk komt de vis hiervan alhoewel een verliefd kaartje nu niet echt een grap te noemen valt.
Met andere woorden de oorsprong van het woord blijft een klein beetje een mysterie.
https://nl.wikipedia.org/wiki/1_aprilgrap
https://www.metrotime.be/nl/news/wat-de-oorsprong-van-de-aprilvis
https://ivdnt.org/actueel/woorden-van-de-week/uit-de-streek/verzenderkensdag/