Info boek

Titel: REFUSE TO BE DONE
Ondertitel: How to write and rewrite a novel in three drafts
Auteur: MATT BELL
Datum publicatie: 08 maart 2022
Uitgever: Soho Press
139 pagina’s

Focus

Met dit boek kan je een volledig boek schrijven vanaf het eerste idee tot een publicatieklaar boek. Bovendien zou dit lukken in amper drie versies.

Waar ga ik echt iets mee doen?

Ik las en hoorde van heel wat schrijvers dat ze soms 10 of meer versies van hun boek schrijven voordat het klaar is. Persoonlijk schrikt me dat wel af zoveel keer hetzelfde boek herschrijven, het verveelt me al voordat het zover is. Dit boek leek me dan ook zeer nuttig want drie versies vind ik nog haalbaar. Spoiler alert: de titel was optimistisch.

Het boek is opgedeeld in drie grote delen, eentje per versie van je eigen boek. Dit vond ik zeer handig omdat je het dan eigenlijk kan gebruiken afhankelijk van de fase waarin je zelf zit. Uit ieder deel heb ik wel wat tips gehaald.

Eerste versie (First drift)

Dit is volgens de auteur de leukste versie omdat het de ontdekkende, organische, speelse fase is van het schrijven van het boek. Omdat het schrijven van een boek, vanaf een lege pagina, nogal overrompelend kan zijn, zijn de tips hier vooral gericht op het minder groots te maken. Ik neem de volgende tips alvast mee:

• Start met schrijven, woord voor woord, het maakt niet uit hoeveel
• Bepaal hoeveel je kan schrijven, hoeveel tijd er is in jouw leven om te schrijven
• Geef zo snel mogelijk een werktitel aan je boek dat maakt het echt
• Verklein je paginamarges, dan lijkt je pagina meer op een boek en het maakt het makkelijker om je te concentreren op wat je aan het schrijven bent
• Vergeet niet te leven en te lezen (of te genieten van andere kunstvormen): je inspiratie moet van ergens komen en daarvoor dient je echte leven
• Personages moeten een job hebben want we zijn anders thuis dan op ons werk
• Zoek de kleinst mogelijke tijdspanne waarbinnen het boek zich afspeelt

Daarnaast waren er tips voor als je niet meer weet wat schrijven die mij ook interessant leken:

• Lees wat je al hebt en gebruik dat als inspiratie
• Schrijf waar je zin in hebt (je moet niet chronologisch schrijven) en verbindt die stukken achteraf
• Maak het leven van je personage zo hard mogelijk: blijf problemen toevoegen zodat je personage ze moet oplossen
• Zoek nieuwe problemen in de tekst die je al schreef
• Schrijf scènes met de 4 elementen die de plot vooruit helpen: ontdekkingen, complicaties, omkering van de situaties en oplossingen
• Bedenk drie mogelijke toekomsten: het wordt beter, het wordt slechter of het wordt raar
• Het is vaak makkelijker om een slecht stuk te herschrijven van nul in plaats van het aan te passen
• Gooi niets definitief weg, hou geschrapte stukken bij in een archief (ze kunnen later nog van pas komen)
• Efficiëntie is niet het doel, een goed boek schrijven is het doel 
• Vier altijd wanneer de eerste versie af is

Ik heb deze tips nog niet echt toegepast aangezien mijn eerste versies er al waren toen ik startte met dit boek. Maar sommige deed ik sowieso al. Vooral die voor als je vastloopt lijken me wel interessant om bij een volgend boek uit te proberen.

Tweede versie (second draft)

Hier worden de grote beslissingen genomen over hoe het boek er uiteindelijk uit zal moeten zien, hoe het gestructureerd moet worden en hier wordt het dramatisch materiaal zo geschreven dat er een maximaal effect is.

Uit dit deel heb ik al het meeste gehaald voor mijn huidige werk (zie ook blog van 11 september).

De tweede versie start pas na de verplichte rusttijd: de periode waarin je het boek vergeet en ondertussen iets anders doet. De rusttijd kan 1 maand of 6 maanden duren, het maakt niet uit.

Daarna start je de tweede versie met volgende stappen:

• Herlees het boek
• Schrijf een outline, een overzicht wat er nu in het boek staat, een soort samenvatting met alle zaken die de tijd vooruit doet gaan in het verhaal, alleen de zaken die gebeuren, geen gedachten of achtergrondverhaal
• Ga na hoe de gebeurtenissen op elkaar volgen (oorzaak/gevolg) en check welke beats (belangrijke momenten in een verhaal) er zijn
• Reviseer de outline totdat het een plan wordt voor een beter boek
• Bekijk welke structuur je hebt in de gereviseerde outline, identificeer de belangrijke beats en zorg dat het verhaal omhoog gaat, breng een logica in de gebeurtenissen
• Herschrijf de tweede versie vanaf 0 en werk lineair/chronologisch

Ik heb de eerste twee puntjes en het laatste puntje uitgevoerd voor de twee boeken waar ik mee bezig ben (Maggie’s erfenis en Ik ben geen moordenaar).

Voor de volgende versies zal ik me wat meer verdiepen in verhaalstructuur (cfr. Save the cat en romancing the beat) om ook de drie andere adviezen beter te kunnen integreren.

Derde versie

Deze “laatste” versie noemt de auteur een gelaagde benadering tot aan de laatste revisies. Hij deelt deze derde revisie op in kleine en werkbare taken. Op zich logisch maar dat betekent wel dat deze derde revisie er eentje is die meer dan tien revisies kan inhouden. Sommige tips zijn echt bedoeld om je boek zo compact mogelijk te maken. Ik kan me voorstellen dat dit handig is voor schrijvers die ‘te veel’ schrijven. Zelf ben ik eerder een ‘onderschrijver’ waardoor het weinig zinvol is om bv. de eerste zinnen van elke paragraaf te schrappen. Andere tips die me wel weer nuttig leken:

• Wissel af tussen papier en laptop bij het nalezen van je boek
• Lees het manuscript luidop of laat het luidop voorlezen (liefst door je computer, een computerstem die leest zonder emotie maakt direct duidelijk waar een probleem zit in je boek)
• Lees het manuscript op verschillende manieren: andere tekstgroottes, andere inzoompercentages, enzovoort, …
• Duid in elke paragraaf de zwakste zin aan, schrap ze en kijkt of de rest van de paragraaf sterk genoeg is zonder de zin
• Ga de eindes van je hoofdstukken na: Zijn ze sterk genoeg? Leiden ze naar het volgende hoofdstuk?
• Verander zwakke werkwoorden (er is, er zijn, er waren, worden, zullen, kunnen, moeten, mogen, willen, gaan, …) in sterke werkwoorden, zoek overbodige woorden (vbn. Omdat, aangezien, terwijl, toen, dus, heel, namelijk, toch, uiteindelijk, …) en kijk waar je die kan schrappen

Bij de derde versie van “Ik ben geen moordenaar” ben ik gestart met het laten luidop lezen door de computer en integreer ik bovenstaande tips samen met die uit het boek ‘Secrets to editing’ (review hier op 21 februari). Benieuwd hoelang ik het volhou en hoeveel versies het uiteindelijk gaan worden.

Conclusie

Hoewel de titel beweert dat het kan in drie versies, gaat de schrijver nogal flexibel om met de derde versie. Die laatste versie kan uiteindelijk 10 versies worden maar dit boek is zeker nuttig want het staat vol praktische tips. Vaak kleine tips die je vlot kan toepassen en af en toe iets grotere. Vooral het stuk over de eerste en tweede versie vond ik interessant. Was dus in elk geval een nuttig boekje.