Eind augustus diende ik mijn boek ‘Maggie’s erfenis’ in bij een wedstrijd van een uitgeverij. Aangezien ik hiermee voor het eerst een boek volledig herwerkte, leek het mij een goed moment om te delen hoe ik dit heb aangepakt.

Niets doen

De eerste stap is altijd niets doen: je moet het manuscript een tijdje laten liggen voor je verder gaat. Op die manier vergeet je wat je geschreven hebt en lees je makkelijker wat er beter kan. Dit is een fase waar ik heel sterk in ben. Ik schreef het betreffende boek eind 2022 in een eerste versie (nanowrimo). Het doel was om begin 2023 te herschrijven voor een tweede versie. En dat heb ik geprobeerd. Het succes was beperkt. Uiteindelijk duurde het tot begin 2024 om een tweede versie af te hebben. Meer dan een jaar na de eerste versie dus, goed laten liggen, noem ik dat.

Tweede en derde versie

Voor mijn tweede versie heb ik elk woord herschreven (Na het lezen van het boek ‘Refuse to be done’). Dat hielp me om het verhaal beter te maken en om de personages beter te leren kennen

Aan de derde versie ben ik twee keer begonnen, de eerste keer raakte ik er niet door. De reden hiervoor lag in het feit dat er in de tweede versie te veel nieuwe richtingen waren ontstaan. Het boek was te ingewikkeld geworden en ik wist niet goed hoe het verder moest. Ik had ook te weinig structuur in het revisieproces. Ik begon te lezen en aan te passen zonder dat ik goed wist waar het naartoe ging.

De tweede keer versie 3 liep beter. Mijn aanpak was dan ook gestructureerder: 

1. Lezen van het hele boek
2. Per hoofdstuk opschrijven wat er gebeurt (een soort nieuwe outline maken)
3. In dit overzicht van hoofdstukken schrappen, schuiven en toevoegen. Hierbij probeerde ik ‘Romancing the beat’ lichtjes te volgen. 
4. Herschrijven van het boek door grote stukken te kopiëren (en vooral stukken niet meer te gebruiken) en een paar nieuwe scènes te schrijven.

Het verhaal evolueerde zo van 58 naar 23 hoofdstukken en een epiloog. Deze versie was op 19 augustus af, 8 weken nadat ik ermee gestart was. 31 augustus was de laatste dag om het manuscript in te sturen voor de wedstrijd. Dat gaf me nog 12 dagen om een laatste (vierde) versie klaar te hebben.

Vierde versie

Tijdsnood is voor mij duidelijk een godsgeschenk: ineens kon ik heel veel tegelijk doen. Op zo’n moment is excel ook altijd een leuk hulpmiddel dat mij vrolijk maakt. Zoals het hoort, startte ik de vierde versie nogmaals met een volledige lezing (en neen, ik ben het nog niet beu gelezen). Bij deze lezing was het niet de bedoeling om erg in detail te noteren wat ik wilde wijzigen maar opvallende zaken schreef ik wel op. Het ging dan over tijdlijnproblemen, personages die iets zeggen maar er dan nooit meer op terugkomen, enzovoort.

En dan begon de fun met een blanco exceldocument!

Elk hoofdstuk liet ik voorlezen door een computerstem. Per scène (elk hoofdstuk heeft verschillende scènes) noteerde ik:

• op welke dag het zich afspeelde
• wie er in de scène voorkwam
• beschrijvingen van die personen
• het begin van de scène
• het midden van de scène
• het einde van de scène
• opmerkingen bij de scène (vb. ‘Te saai’, ‘dat was gisteren, niet vandaag’, ‘zo spreekt dat personage niet’, ‘dit stuk schrappen’, …)

Op een tweede tabblad maakte ik een tijdlijn om de problemen daarmee te kunnen zien. Een overzicht van het aantal woorden per scène en hoofdstuk kwam dan op een derde tabblad.

Eén week na afronding van versie 3 had ik een afgewerkte excel. Uit deze leuke tabellen kwam tevoorschijn dat sommige hoofdstukken veel langer waren dan andere. Ik hou van evenwicht dus wilde ik eindigen bij een 2000-tal woorden per hoofdstuk. Dit betekende dat ik de hoofdstukken moest herschikken om uit te komen bij een 30-tal hoofdstukken. Ik zocht hoe ik de hoofdstukken zou kunnen herstructureren en eens dat gebeurd was, was ik klaar voor het schrijven van de vierde versie. Nog één week tijd daarvoor dus.

Het lukte me om in die éne week de onderstaande stappen te doorlopen: 

• Scène lezen
• Kijken wat ik in de excel geschreven had als ‘te veranderen’ (Het fijne was dat ik tijdens het lezen van de scène hetzelfde terug gedacht had) 
• Veranderen wat ik wilde veranderen
• Scène nog eens doorlezen en overbodige woorden, informatie, zinnen, schrappen
• Op het einde van het hoofdstuk: het volledige hoofdstuk nog eens aandachtig lezen voornamelijk om schrijffouten en dergelijke eruit te halen
• Screening van een deel van de woorden die te Vlaams klinken (de wedstrijd is van een Nederlandse uitgeverij) of ik veel gebruik zodat die nog geschrapt kunnen worden

Uiteindelijk resulteerde dat in een boek van 27 hoofdstukken en een epiloog, in totaal 52.626 woorden.

Wat zou ik anders doen?

Uiteraard zou ik een volgende keer direct gaan voor een goede derde versie. En als ik meer tijd had, dan zou ik de vierde versie beter afwerken. Er staan nu ongetwijfeld nog schrijffouten of overbodige woorden in dit boek. 

Ik zou sowieso meer woorden screenen die ik te veel gebruik zoals ‘heel’, ‘helemaal’, ‘wel’, ‘hoewel’ en ‘wordt/worden’ om die zoveel mogelijk te schrappen. Ik vrees dat er nog honderden van dergelijke woorden te vinden zijn. 

Ten slotte wilde ik het boek eigenlijk nog eens laten voorlezen door de computerstem. Dat helpt om schrijffouten eruit te halen. Deze keer had ik hier gewoon geen tijd meer voor. 

Betere planning wordt in de toekomst dus cruciaal. Het voordeel is dat de prijs bestaat uit een uitgave van het boek na grondige redactierondes. In dat geval krijg ik toch nog de kans om die laatste zaken er nog uit te halen. Half september maakte de uitgeverij de longlist bekend en ik sta erop! Ik ben dus blijkbaar één van de tien boeken die ze het leukst vonden (misschien werden er maar elf ingediend maar toch, ik zie het als een win). Op 15 oktober maken ze de shortlist bekend en het eindresultaat zou ergens in november bekend gemaakt worden, spannende weken dus!