Dit verschijnt op 15 november maar ik schrijf dit half oktober, net nadat de zomer ons verlaten heeft. De afgelopen jaren hoorden we veel onheilspellende berichten over de bijen. En nu de zomer voorbij is en de bijen terug in winterslaap gaan – niet dat die echt in winterslaap gaan, blijkbaar gaan honingbijen in een bol bij elkaar zitten gewoon om warm te blijven (gezellig) – vroeg ik me af hoe het nu eigenlijk gaat met de bijen.
Waarom zijn bijen belangrijk?
Bijen zijn bestuivers. Ze gaan van de éne plant naar de andere, nemen stuifmeel mee en bevruchten zo de planten. Zo krijgen we allemaal mooie en vooral lekkere planten.
Blijkbaar zorgen insecten, waaronder bijen, voor 75% van onze voedselgewassen door de nodige bestuiving te voorzien. Zonder die bestuiving hebben wij geen eten. En dat zou jammer zijn.
Waarom hebben bijen het moeilijk?
Na elke winter sterven een aantal bijenvolken uit. Meestal gaat dat om zo’n 15%. De redenen voor dat uitsterven zijn te weinig eten, de bijenverdwijnziekte (originele naam wel), een virus of een mijt. Soms vinden bijen moeilijk plaatsen om zich voort te planten. Als er te weinig nectar- en stuifmeelrijke bloemen zijn dan hebben ze te weinig eten en dat overleeft niemand. Met andere woorden bijen hebben het niet gemakkelijk.
Hoe gaat het nu met de bijen?
Na de winter van 2023 (voorjaar 2023) bleken er 30% van de bijenvolken uitgestorven, dat is dus veel meer dan de normale 15% en is dus niet goed. Waarom zijn er in die winter zoveel uitgestorven? Vermoedelijk speelde de droge zomer een rol: te weinig bloemen, te weinig planten, te weinig eten. Te weinig eten veroorzaakte verzwakte bijen die dan weer kwetsbaarder zijn voor ziektes en kou.
In oktober 2022 was het dan weer warmer en daardoor legden bijenkoninginnen veel eitjes. Maar die eitjes moesten gevoed worden door zwakke bijen (door te weinig beschikbare stuifmeel in de zomer) en dus hadden zij weinig overlevingskans.
Dus het gaat niet zo heel goed met de bij.
In 2024?
De zomer van 2023 was redelijk gemiddeld maar iets warmer dan normaal. Anderzijds was het ook iets natter. Dus misschien zullen de bijen nu wel genoeg stuifmeel hebben gevonden om de vele eitjes die de koninginnen in oktober (toch de eerste warme weken van de maand) zullen gelegd hebben, te voeden? Ik zie het dus eerder positief in voor de bijenvolken van 2024…
Kunnen we zelf iets doen?
Het belangrijkste is planten met veel stuifmeel in den hof zetten: klimop, zonnebloem, herstafster, dropplant, sporkehout en ijzerhard (ik had geen idee hoe de laatste vier eruit zien, dus een link toegevoegd…).
Iets leuker is minder opruimen in de winter. Wilde bijen zoeken in de winter een warm plekje in holle stengels, hout of onder de grond. Dus idealiter laat je wat tuinafval rondslingeren en dan vinden ze een plekje.
Bronnen
https://www.vlaanderen.be/week-van-de-bij
https://www.clo.nl/indicatoren/nl0572-oorzaken-bijensterfte
https://www.meteo.be/nl/klimaat/klimaat-van-belgie/klimatologisch-overzicht/2023/zomer
https://www.drakenbij.nl (website werkt niet langer)
👍👍