In de eerste blog van dit jaar stond ik stil bij de ontwikkeling van een personage. Ik vertelde hoe ik mijn personages vorm geef – iets wat me trouwens iedere keer weer heel veel moeite kost. Eén van de dingen die noodzakelijk zijn bij een personage is een naam. Want een heel boek spreken over “dingske” of over “die met de bril”, appreciëren lezers niet.

Is het dan zo moeilijk?

Je kan je inderdaad afvragen of het nu zo moeilijk is om een naam te kiezen. Er zijn miljoenen namen beschikbaar. Dat is volgens mij één van de problemen bij het zoeken naar een naam. Vraag maar aan toekomstige ouders of ze al een naam hebben voor hun baby. Je ziet de vertwijfelde blikken tussen moeder en vader heen en weer gaan. Soms is er al een naam van voor de conceptie bij één van de ouders maar moet de andere nog overtuigd raken. Of hebben ze een naam voor een jongen maar geen voor een meisje, enzovoort. Allemaal hebben we bovendien ervaringen met mensen met een specifieke naam waardoor de naam alleen al voor koude rillingen zorgt en dus een “no go” is.

Hetzelfde fenomeen doet zich ook voor bij de naamgeving van personages. Bij personages is het feit dat je mensen kent een extra drempel. Want kan je de moordenaar in je boek dezelfde naam geven als je eigen buurman? Of nog erger kan je de zatte nonkel in je boek dezelfde naam geven als één van je echte nonkels? Het zijn vragen waar schrijvers al eens mee worstelen. Veel hangt natuurlijk af van hoe je je eigen toekomst ziet. Vind je het belangrijk om nog eens met die nonkel aan een feesttafel te zitten of niet?

Naast het probleem van echte mensen met echte namen, moeten de namen ook nog eens passen bij de betrokken personages. Een verhaal dat zich afspeelt in 1860 zal niet kloppen met een Kenji of een 40-jarige in 2020 zal niet zo snel Linda heten. Dus daar moet je als schrijver rekening mee houden.  In een boek heb je al snel 10 personages en soms meer. Niet al die personages zijn even belangrijk. De taxichauffeur die voorbij komt omdat hij één van de personages naar een evenement brengt, heeft geen naam nodig. De tante of grootmoeder die het hoofdpersonage naar een fuif brengt daarentegen, heeft er wel eentje nodig.

Conclusie: ja, het is moeilijk.

Hoe vind je namen?

Zoals hierboven beschreven kan je de namen van personages vinden in je eigen omgeving maar dit kan dus een aantal risico’s met zich meebrengen. In mijn kortverhalen komen de namen meestal vanzelf in mijn hoofd. Geen idee waarom. Het zijn er natuurlijk meestal maar een beperkt aantal. In een kortverhaal is er geen ruimte voor 9 personages. Het gaat om maximaal 2 tot 4 personages. Zoveel namen kan ik nog net verzinnen blijkbaar.

Bij een boek waar je 10 personages of meer in beeld brengt, moet je iets harder zoeken. En dan is er gelukkig internet. Ik gebruik regelmatig STATBEL, de website van de overheid met allerlei statistische gegevens. Daar zijn ook lijsten met Belgische voornamen van mannen, vrouwen, jongens en meisjes beschikbaar én lijsten met Belgische familienamen. In het schrijfprogramma (Scrivener) dat ik gebruik heb je ook de mogelijkheid om namen te zoeken (een zogenaamde “name generator”). Er zijn geen Nederlandse namenlijsten in dit programma maar wel een aantal exotische: Finse, Catalaanse, Duitse, Italiaanse, Japanse, Spaanse en natuurlijk ook Engelse. Kan nuttig zijn als je eens iets specialer wil gebruiken. Een mogelijk extra tip kan een babynamenboek zijn maar die heb ik niet in mijn bezit dus dat gebruik ik zelf niet. Maar wel de namen van de populaire voornamen van Kind en Gezin lijken me wel een handig alternatief.

Hoe weet je welke naam past bij het personage?

Dat is dus louter een gevoel. Je bedenkt een personage en daarbij passen sommige namen niet en sommige namen wel. Er is – voor mij althans – geen formule of juiste keuze mogelijk. Waar ik wel probeer op te letten is het dat het een vlot leesbare naam is. Want niets zo irritant tijdens het lezen van een boek als de naam van het personage amper kunnen uitspreken. Uiteindelijk kies je een naam en net zoals bij een kind met een “rare” naam: op den duur kan je je geen andere naam meer voorstellen bij dat personage. 

Een naam vinden voor een personage is dus cruciaal maar eens je er eentje hebt gevonden, maakt het eigenlijk niet meer uit. Het is vooral belangrijk dat elk personage een naam heeft. Dat is dan toch weer geruststellend.