Mijn eerste blog gaf al aan dat ik geen ervaring heb met het schrijven van boeken. Tot begin oktober had ik de neiging om gewoon te beginnen schrijven: ik kreeg een idee en schreef het uit. Na enkele dagen/weken stokten dan de woorden, ik liep vast in het verhaal en wist niet meer goed hoe het verder moest.

Daarom zocht ik naar een iets effectievere werkwijze. Voor het boek dat ik nu aan het schrijven ben (boek vijf) probeer ik een nieuwe manier van schrijven uit. Ik baseerde me op kennis over mezelf (ik plan graag maar niet te veel), op boeken en uiteraard op de heilige graal YouTube, om een werkwijze te vinden.

Ik kwam tot een proces dat – als alles goed gaat – uit 11 fases zal bestaan (ik ben nu al moe ;-)). Hieronder een tijdslijn van hoe dit er zou moeten uitzien.

Maand 1	Maand 2	Maand 3-4	Maand 5	Maand 6-7	Maand 8-9	Maand 10	Maand 11 enz
Fase 1-3	Fase 4	Fase 5	Fase 6	Fase 7-8	Fase 9	Fase 10	Fase 11 enz

Fase 1 tot en met 3

Fase 1 – idee uitschrijven

De eerste fase blijft het verhaal uitschrijven en zien waar ik kom. Het is een fase waarvan ik weet dat ik sowieso vastloop maar het helpt later in het proces als het begin van het verhaal al eens is uitgeschreven. Het verhaal krijgt vorm en de personages worden levendiger in mijn hoofd.

Fase 2 – Achtergrondinfo zoeken en schrijven

Nadat de ruwe schets van het verhaal is uitgeschreven, start ik met een basisplanning. Ik maak documenten over de personages met info over elk van hen zoals naam, geboortedatum, uiterlijk, wat ze willen, wat ze nodig hebben, hun gebreken, waar ze wonen of waar ze werken. Daarna schrijf ik de belangrijkste verhaallijn en de eventuele bijverhalen uit zodat duidelijk is waar elk deel van het verhaal begint en hoe het zal eindigen. En ten slotte doe ik ook het “ernstige” onderzoekswerk. Als één van de personages psycholoog is, dan zoek ik informatie op over psychologen. Wanneer het verhaal zich in een bepaald jaar afspeelt dan zoek ik informatie over dat jaar. Enzovoort. Eigenlijk is dat gewoon een excuus om op internet te surfen en YouTubefilmpjes te bekijken maar ook dat is belangrijk als schrijver: bronnen raadplegen.

Fase 3 – Outline

Een outline is een overzicht van je boek. Je legt hierin de structuur van je boek vast, wat wanneer met wie gaat gebeuren. Je kunt hierin heel ver gaan. Er zijn schrijvers die iedere scène in de outline al uitgebreid beschrijven voordat ze effectief de scène schrijven. Zover ga ik niet want dan ben ik het boek al beu voordat ik begonnen ben. Dus ik schrijf een nogal ruwe outline waarin ik vastleg hoeveel scènes er ongeveer zullen komen per gebeurtenis. Ik gebruikte nu voor het eerst het boek ‘Save the cat schrijft een roman’ als kader en dat leek voor mij wel te werken (tot nog toe). Weet dat er blijkbaar honderden manieren zijn om een boek te structureren… En elk van die manieren heeft een boek, filmpjes, enzovoort. Bovendien merk ik ook dat een outline mij wel helpt maar dat ik hem niet echt volg zoals ik het gepland had.

Fase 4 – Versie 0

Hier start het echte werk, namelijk het boek schrijven van begin tot einde. En dat is voor mij een belangrijke stap want dit lukte me nog niet. Het gaat om het uitschrijven van een boek zonder al te veel aandacht te hebben voor details. Vandaar ook de naam: versie 0. Het is een heel primitieve versie van het boek die alleen voor de ogen van de schrijver bedoeld is. Het is belangrijk om een volledig boek een eerste keer af te werken want anders blijf je hangen in de eerste hoofdstukken. Bij een versie 0 weet je dat het niet perfect zal zijn en dat helpt om een boek tot op het einde te schrijven. Als je onmiddellijk de perfectie nastreeft dan raakt het boek nooit af want dan blijf je corrigeren terwijl je bezig bent. Eens die eerste 0-versie er ligt, is er een basis en kan er gestart worden met het verbeteren van het verhaal, de personages, de woorden en de zinnen.

Het plan is om versie 0 af te hebben in één maand. Nanowrimo (zie blog van volgende week) zal me daar voor Boek Vijf hopelijk bij helpen.

Fase 5 – Het boek vergeten

Als de eerste versie (oftewel Versie 0) af is, dan is het de bedoeling dat ik het boek twee maanden laat liggen en er niet meer naar kijk. Een fijne fase lijkt me dat op dit moment. Op die manier zou ik daarna met een frisse blik als lezer mijn eigen “boek” kunnen lezen. Om zo te komen in fase 6…

Fase 6 – Versie 1

In fase 6 ontstaat de eerste echte versie van het boek. Dan gebeurt voor de eerste keer redactiewerk door mezelf. Ik lees het boek na, 2 maanden nadat versie 0 geschreven is, en verbeter de problemen die ik tegenkom, de onvermijdelijke tikfouten, rare zinnen maar ook eventuele fouten in het verhaal zelf. Soms beschrijf je namelijk gebeurtenissen waarvan je pas bij het lezen van het volledige verhaal merkt dat die in het verhaal te vroeg komen of te laat. Bijvoorbeeld een personage verwijst naar een ongeval dat pas twee hoofdstukken later gebeurt of bekendgemaakt wordt. Het verhaal zit namelijk in je hoofd en je schrijft het in vele dagen waardoor je soms vergeet waar in het verhaal je juist zit bij het schrijven van een bepaalde scène. Deze zogenaamde tijdslijnproblemen moeten dan opgelost worden. En dat gebeurt (voor de eerste keer) bij het schrijven van Versie 1.

Om de één of andere reden denk ik dit ook te kunnen klaren in één maand.

Fase 7 en 8

Fase 7 – Alfalezer(s)

De eerste versie van een boek is meestal nog niet echt een goed boek. Dus dat laat je liever niet lezen door mensen die te eerlijk zijn. Er wordt dus aangeraden om een alfalezer te zoeken, iemand die je kent en deze eerste versie van je boek niet helemaal afbreekt tot op de grond omdat ze ook lief willen blijven. De bedoeling is om eerste feedback te krijgen over het verhaal, de personages en om de grootste schrijffouten eruit te halen. Naast de alfalezer, lees je dan zelf het verhaal ook nog eens door (best luidop). Een leuke bijkomstigheid is dat voor deze lezing het boek voor een eerste keer zal gedrukt zijn op papier. Lezen in een andere vorm helpt namelijk om problemen te zien.

Fase 8 – Versie 2

Op basis van de feedback van de alfalezer(s) en de eigen tweede lezing, kan ik dan opnieuw aanpassingen doen om het boek nog beter te maken. Met als resultaat Versie 2 van een fantastisch boek.

Het plan is om deze fases af te ronden zo’n 2 maanden nadat versie 1 is geprint.

Fase 9 – Bètalezer(s)

In deze fase zouden “onbekenden” het boek moeten nalezen, liefst mensen die zelf schrijven of veel lezen. Het is de bedoeling om eerlijke en iets kritischer feedback te krijgen dan van je alfalezer(s). Ik heb nog geen idee wie mijn bètalezer(s) zullen worden maar aangezien ik dit ten vroegste in juni 2023 voor het eerst verwacht te kunnen doen, is er nog tijd. Kandidaturen zijn welkom :-).

Fase 10 – Versie 3

Er begint zich een patroon af te tekenen: voor versie 3 zal de feedback van de bètalezers en een eigen derde lezing leiden tot een nog betere versie van het boek. Qua timing zie ik deze versie tot stand komen zo’n 3 maanden na de afwerking van versie 2.

Fase 11 – ?

Ik denk dat versie 3 een goede versie zou kunnen zijn om door een professionele lezer te laten beoordelen. Het gaat dan om een redacteur of een schrijforganisatie die advies geeft over manuscripten. Ik ben momenteel in fase 4 van mijn eerste boek. Mocht ik ooit aan fase 10 geraken dan zal ik op dat moment bekijken of fase 11 een wenselijke optie is of dat er eerst nog een aantal versies geschreven moeten worden. Ik zou na fase 11 dan aan een vierde versie van het boek zitten. Vermoedelijk is dat nog lang niet genoeg om te spreken van een écht boek en volgt er na fase 11 nog veel meer van hetzelfde. Sommige schrijvers maken blijkbaar 20 versies van een boek. Ik zie mezelf dat niet doen, maar dat zijn zorgen voor later.

Dit is mijn huidige plan van aanpak om een boek te schrijven. Ik heb nog steeds geen idee of het zal werken. Mijn eerste boek is bijna af in versie 0 en de eerste fases lijken alvast te werken.

Ik hoop dit proces in december opnieuw op te starten voor mijn volgende boek, Boek Eén, want dan ligt Boek Vijf in de vergeetfase. En zo kan ik altijd afwisselen tussen nieuwe en oude projecten en dat lijkt mij dan ook weer leuk.